Không một nhân vật chính nào được xác lập, tất cả dường như chỉ là những vai phụ thoáng qua, di chuyển rồi biến mất giữa một phối cảnh lạc lõng bấp bênh: bóng đổ bị vo tròn thành một lỗ đen, một tấm ván gỗ chao đảo, cái bàn lật úp, chiếc thang dựng lệch, hay một chiếc ô tô nằm ngửa bụng. Mọi thứ chất chồng như những dữ kiện thô chuẩn bị cho một truyện kể hư cấu dài kỳ; hoặc giống như một tập phác thảo cho một bộ phim dài tập với mê cung trùng điệp tình tiết và cú ngoặt.… Nhưng rồi tất thảy trật đi, vuột mất, không lắt léo ẩn dụ, không gồng mình dẫn dắt, tất cả chỉ tạm thời lửng lơ trong một nỗ lực cắt-dán-thu-lưu mang tính cá nhân. Và cũng chính từ những nhiễu loạn, vụn vặt ấy ta bắt được cái bóng dáng giằng co, chật vật thầm lặng của cả một thế hệ, hé ra phần nào ký ức cộng đồng…

Ngoài loạt tranh trên giấy dó, đợt mở xưởng lần này còn giới thiệu tác phẩm tương tác “99 % Tetris Game | the cold war is over… almost (tạm dịch: chiến tranh lạnh đã kết thúc… gần như vậy). Tetris (Тетрис) là trò chơi xếp hình nổi tiếng với các khối tetromino (cấu tạo từ 4 ô vuông) rơi từ “trên trời” – do kỹ sư Liên Xô Alexey Pajitnov sáng tạo năm 1984 và là tựa game đầu tiên được xuất khẩu ra thế giới từ Liên Xô, bất ngờ bùng nổ toàn cầu khi đến tay người chơi Mỹ qua máy Game Boy của Nintendo. Lê Đ.Chunh cũng lớn lên với những kỷ niệm về chiếc máy chơi game cầm tay ấy. Lấy lại câu slogan quảng cáo Tetris tại Mỹ năm 1988: “The Cold War is over... almost.” anh đã tạo ra một phiên bản xếp hình phi lý của riêng mình. Trong đó khối vuông logic được thay bằng những “mảnh ghép” đời thường: cuốc, thuổng, liềm, bao cát, con vật, cây trồng, nồi niêu, dép cao su, áo quần đang phơi....cắt ra từ những ảnh chụp do chính nghệ sĩ ghi lại xung quanh khu vực tường đá của nhà máy trà cũ. Cũng như trong Tetris, các mảnh ghép này rơi xuống trong một khung hình cố định, người chơi vẫn có thể điều khiển xoay, đẩy sang trái phải, nhưng bởi vì không có quy luật hình khối, chúng không bao giờ “ăn khớp” để tạo thành một hàng hoàn chỉnh. Không có vừa vặn, không có hoàn tất, ghi điểm — ở đây, những hình thù lạ lẫm cứ chất chồng, vênh lệch, tự triệt tiêu trong một trật tự phi lý. Tác phẩm nhẹ nhàng kết nối ký ức cá nhân với những biến động rộng lớn hơn, từ một vùng đất đang biến đổi, cho đến hồi âm xa xăm của một trật tự thế giới cũ đang nứt vỡ — không để chất vấn, bình luận mà chỉ giả định một cảnh huống khôi hài: khi những mảnh ghép không bao giờ khớp, trò chơi sẽ còn tiếp diễn đến bao giờ – và vì lẽ gì?

____________________

Bức tường đá – cứng đầu, câm lặng, chẳng mảy may sụp đổ, cũng không thể bị đập bỏ – ban đầu chỉ là một di sản thuộc địa chẳng ai buồn gọi tên hay truy tra gốc gác. Vậy mà dựa vào đó, người ta dựng lên một mái nhà, đào một giếng nước, bắt đầu một tuổi thơ. “Lần theo bức tường đá” với Lê Đ.Chunh không còn là một hành vi ghi nhớ cá nhân nữa – mà có lẽ sẽ là một hành trình dài băng qua vùng chồng lấn giữa địa tầng ký ức, xoay quanh những đứt gãy âm ỉ giấu mình của lịch sử – một khoảng trống mở ra vô vàn khả năng và mộng tưởng.